توسعه میدان نفتی رسالت؛ روایت تجربه و مدیریت در یکی از پروژه‌های راهبردی فراساحلی کشور

به گزارش صبح تجارت: مهندس حسین باخدایی، مدیر پروژه توسعه این میدان، که از چهره‌های پیشکسوت شرکت محسوب می‌شود، در گفتگو با روابط عمومی شرکت مهندسی ساخت و تأسیسات دریایی ایران، به تشریح روند پیشرفت پروژه و نقش تجربه در موفقیت آن پرداخته است:

۱– پروژه طرح توسعه میدان نفتی رسالت را توضیح دهید و اقداماتی که تا کنون انجام داده‌اید را شرح دهید؟

میدان نفتی رسالت(نام سابق، میدان رخش)، در ۸۰ کیلومتری جنوب جزیره لاوان، در خلیج فارس واقع شده است.

تأسیسات این میدان در سال ۱۳۴۷ نصب گردیده و در سال‌های گذشته به دلیل آسیب‌های ناشی از جنگ ایران و عراق و شرایط جوی، دچار صدمات جدی شده است.

به منظور افزایش ظرفیت تولید نفت از این میدان(به میزان ۱۲،۰۰۰ بشکه در روز) و حفظ پایداری تولید فعلی، شرکت نفت فلات قاره، پروژه طرح توسعه میدان نفتی رسالت-فاز اول را که شامل ۱۵ بسته کاری در بخش تحت‌الارض و سطح‌الارض می‌باشد را از طریق قرارداد EPC/EPD (مهندسی، حفاری، تامین، ساخت و نصب) به شرکت مهندسی و ساخت تاسیسات دریایی ایران واگذار کرده است.

این پروژه به لحاظ تنوع کاری، یکی از جامع‌ترین پروژه‌های شرکت بوده که شرح کار پروژه به صورت کلی شامل موارد ذیل می‌باشد:

ساخت، حمل، نصب و راه اندازی سکوی سرچاهی جدید WHP1 (شامل جاکت، عرشه و متعلقات آن، به همراه  ۹ سری لوله‌های کانداکتور) .

بازسازی و توسعه تاسیسات موجود در مجتمع R1، شامل تعمیرات سازه ای، تامین و نصب و راه‌اندازی توربین‌های گازی (GTG)، تکمیل و به روز رسانی و یکپارچه‌سازی سیستم کنترل و ابزار دقیق، ساخت اتاق برق و کنترل و تامین و نصب و راه اندازی تاسیسات تهویه مطبوع، اجرای لوله کشی فرآیندی جدید و انجام کلیه فعالیت‌های لازم جهت اتصال سکوی سرچاهی جدید WHP1 به تاسیسات موجود. توضیح اینکه مجتمع R1 شامل چهار سکوی DP، PP، SP و FP می‌باشد.

انتقال دیتاهای فرآیند ، ایمنی و کنترلی و همچنین  تصاویر دوربین‌ها بین سکو‌ها.

حفاری ۲ حلقه چاه تولیدی جدید در مجتمع R1، حفاری ۲ حلقه چاه تولیدی جدید در سکوی اقماری WHP1 و همچنین عملیات Re-Entry و تعمیرات اساسی ۲ حلقه چاه موجود در مجتمع R1.

ساخت و نصب یک رشته خط لوله دریایی انتقال تولید سکوی WHP1 به مجتمع R1.

ساخت و نصب یک کابل زیردریایی(برق و دیتاهای فرآیندی و کنترلی) از مجتمع R1 به سکوی WHP1.

بازرسی تقویت، اصلاح و تعمیر جاکت و عرشه‌های مجتمع R1 .

تاکنون مهندسی پایه و تفصیلی با پیشرفت حدود ۶۰ درصد توسط تیم‌های مشاور و واحد مهندسی شرکت در انجام شده است و ساخت جاکت WHP1 در یارد خرمشهر به اتمام رسیده و مقدمات بارگیری و نصب در دستور کار می‌باشد.

حفاری ۳ حلقه چاه تا بالای مخزن انجام شده است و خرید کلیه متریال ساخت عرشه و خط لوله به شرط تامین مالی در دستور کار می‌باشد.

همچنین بازرسی‌ سکو‌های موجود به منظور ارزیابی وضعیت و برنامه‌ریزی طرح تعمیرات، به صورت کامل انجام شده است و در صورت تامین مالی، این بخش نیز انجام خواهد شد.

لازم به توضیح است که پیشرفت کلی پروژه حدود ۲۰ درصد می‌باشد.

۲– وضعیت فعلی پروژه میدان رسالت را چگونه ارزیابی می‌کنید و چه چالش‌هایی در مدیریت این پروژه مهم وجود دارد؟

با توجه به توان مهندسی، بازرگانی و ناوگان مجهز دریایی شرکت تاسیسات دریایی ایران و سابقه اجرایی و مدیریتی این شرکت، اجرای پروژه گسترده‌ای همچون میدان نفتی رسالت به شرط تامین مالی از طرف کارفرما، قابلیت اجرایی داشته لیکن عمده چالش این پروژه کمبود و نامتوازن بودن جریان نقدینگی در مقایسه با پیشرفت پروژه، پایین بودن مبلغ قرارداد پروژه، پرداخت‌های ریالی کارفرما با نرخ ارز سامانه سنا می‌باشد.

۳– در فاز فعلی توسعه چه نوع فناوری‌ها و روش‌ها در دستور کار قرار گرفته است؟

میدان نفتی رسالت در حال حاضر با ظرفیت ۸۰۰۰ بشکه در روز در حال بهره برداری می‌باشد لیکن به دلیل فرسودگی سکوهای تولیدی کنونی که قدمتی ۵۷ ساله دارد، شرکت نفت فلات قاره تصمیم به بازسازی سکوهای موجود گرفته که فرآیند بازبینی و مهندسی و اجرای بسیار پیچیده ای دارد.

انجام بازرسی، تقویت، اصلاح و تعمیرات جاکت و عرشه‌های موجود (SMR) یکی از بخش‌های پیچیده پروژه بوده که علاوه بر نیاز به استفاده از تجهیزات خاص از قبیل ابزار و فناوری‌های بازرسی زیرآب، مستلزم تخصص، دانش و استفاده از کد و استاندارد‌های به روز دنیا می‌باشد که از این جهت در سابقه پروژه‌های شرکت، کاری جدید محسوب می‌شود.

علاوه بر مورد فوق، عملیات نصب پمپ‌های درون چاهی (ESP) جهت فرازآوری مصنوعی چاه‌های میدان و همچنین یکپارچه‌سازی میدان نفتی رسالت پس از اتصال سکوی اقماری WHP1 به تاسیسات موجود نیز در شرح کار پروژه می‌باشد که انجام این موارد به تجهیزات تخصصی و دانش لازم در زمینه‌های حفاری و ساخت سازه‌های دریایی و راه‌اندازی نیاز می‌باشد.

۴– برنامه ساخت و نصب سکوها و خطوط لوله چگونه تعریف شده و مهم ترین ریسک‌های اجرایی آن کدامند؟

اجرای بخش باقیمانده این پروژه در بازه ۲۴ ماهه تعریف شده است. بر همین اساس و در راستای برنامه‌ریزی انجام شده، موضوع تامین متریال و عملیات اجرایی بخش دریا در بازه مذکور انجام خواهد شد. ضمنا ساخت و نصب سکوی WHP1 در مدت زمان ۱۸ ماه و اجرای خط لوله نیز در مدت زمان ۱۴ ماه پیش‌بینی شده است.

از مهم‌ترین ریسک‌هایی که ممکن است عملیات اجرایی پروژه را تحت تاثیر قرار دهد می‌توان به مشکلات تامین تجهیزات به دلیل تحریم‌های بین‌المللی اشاره نمود.

ضمنا با توجه به اینکه بخش اعظم پروژه منجمله حفاری، خط لوله، کابل دریایی و تعمیرات جاکتها و عرشه‌های موجود در دریا انجام می‌شود، آماده بودن ناوگان دریایی شرکت و تامین به موقع دکل حفاری نیز از اهمیت به سزایی برخوردار خواهد بود.

۵– چه اقدامات و برنامه‌هایی جهت از سرگیری فعالیت‌ها و شتاب‌گیری این پروژه دارید؟

با توجه به اینکه علت اصلی تاخیر در روند اجرایی این پروژه مشکلات مالی و پایین بودن مبلغ قراردادی پروژه می‌باشد، لذا طی هماهنگی با کارفرما (شرکت نفت فلات قاره)  مدارک و مستندات لازم جهت تعدیل مبلغ پروژه به وزارت نفت ارسال شده است که بایستی پس از آن توسط شرکت ملی نفت برای سازمان برنامه و بودجه (جهت تامین بودجه) ارسال گردد که پیگیری‌ها بصورت مستمر در حال انجام بوده و امید است پس از تائید تعدیل مبلغ پروژه توسط سازمان برنامه و بودجه، از طریق شرکت ملی نفت به نفت فلا قاره و پس از آن به شرکت تاسیسات دریایی ابلاغ گردد.

بدیهی است که بلافاصله پس از نهایی شدن و ابلاغ تعدیل پروژه، فعالیت‌های پروژه متناظر با برنامه زمانبندی تعیین شده آغاز خواهد شد.

البته در زمان کنونی که تشریفات انجام تعدیل پروژه توسط سازمان‌های ذیربط در حال انجام است، فرصت مغتنمی جهت تکمیل مدارک مهندسی و آماده‌سازی ناوگان دریایی خواهد بود.

۶– آیا برنامه هوشمند‌سازی در ساخت و استفاده در پروژه را دارید؟

قطعا برخط بودن و یکپارچگی اطلاعات مربوط به مهندسی، بازرگانی، ساخت، فراساحل و حفاری و همچنین استفاده از داشبورد مدیریتی، یکی از علاقمندی و موارد ضروری هر پروژه می‌باشد که لازمه آن استفاده از سیستم یکپارچه‌سازی مدیریتی است و این مهم می‌بایستی در اولویتهای نظام برنامه ریزی سازمان قرار گیرد که همکاری کلیه واحدهای سازمان بخصوص واحد EPMO را می‌طلبد.

۷– مهمترین چالش‌های پروژه رسالت و برنامه عبور از آنها را توضیح دهید؟

یکی از مهمترین چالش‌ها، پایین بودن مبلغ قرارداد اولیه پروژه می‌باشد که تفاوت فاحشی با هزینه‌های اجرایی دارد و این مهم با توجه به بحث نهایی‌سازی تعدیل که هم اکنون در حال پیگیری است، تا حد قابل قبولی قابلیت جبران را خواهد داشت.

ضمنا” علیرغم اینکه مبلغ قراردادی این پروژه ارزی می‌باشد، پرداخت‌ها به صورت ریالی با نرخ ارز سنا انجام می‌شود که تاکنون اختلاف نرخ ارز آزاد با ارز سنا باعث زیان مضاعف این پروژه شده است و این موضوع نیز یکی از چالشهای اساسی پروژه به حساب می‌آید البته این مورد پیگیری شده است ولی تاکنون هیچ نتیجه ای حاصل نگردیده است و امید است که این مهم نیز مد نظر شرکت ملی نفت و کارفرمای پروژه (شرکت نفت فلات قاره) قرار گرفته و به شکل مناسبی رفع رجوع گردد.